به گزارش تیکنا و به نقل از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، امیرحسین صفرقلی، مدیر برنامه ملی ارتقاء فناوری در زنجیره ارزش محصولات گلخانه‌ای و شیلاتی معاونت علمی، بر لزوم بازنگری در رویکردهای کنونی توسعه گلخانه‌ها تأکید کرد و گفت: هدف اولیه از ایجاد گلخانه‌ها، انتقال کشت محصولات آب‌بَر از فضای باز به محیط‌های کنترل‌شده بود تا ضمن تولید خارج از فصل، با بهره‌گیری از دانش فنی، مصرف آب کاهش یافته، بهره‌وری افزایش یابد و ریسک تولید به حداقل برسد. این مهم، توسعه گلخانه‌ها را در کانون سیاست‌های کلان کشور قرار داده است.
وی با بیان اینکه حرکت به سمت کشاورزی پایدار مستلزم حفظ این اهداف است، اظهار داشت: گلخانه‌ها باید تا حد امکان جایگزین کشت فضای باز شوند، نه اینکه صرفاً ظرفیت جدیدی به بخش کشاورزی اضافه کنند. عدم کاهش سطح زیرکشت فضای باز، فشار مضاعفی بر منابع آب و انرژی وارد کرده و اهداف اولیه را محقق نمی‌سازد.
صفرقلی افزود: مدل‌های اجرایی تاکنون عمدتاً بر شناسایی زمین‌های جدید، تأمین زیرساخت و واگذاری به سرمایه‌گذاران متمرکز بوده‌اند. این مدل‌ها ظرفیت‌ساز هستند، اما نباید فراموش کرد که کلید اصلی، انتقال کشت از فضای باز به گلخانه است. پیشنهاد می‌شود در کنار مدل‌های موجود، راهکارهایی برای همکاری مستقیم با بهره‌برداران کنونی کشت‌های پرآب‌بر تعریف شود تا تولید خود را به گلخانه منتقل کنند.
مدیر برنامه ملی گلخانه و شیلات، مدل پیشنهادی جدیدی را مطرح کرد و توضیح داد: بر اساس آن، کشاورز زمین و آب را تأمین کرده و شرکت‌هایی نظیر شهرک‌های کشاورزی در احداث و بهره‌برداری از گلخانه مشارکت می‌کنند. این مدل مشارکتی، انگیزه کشاورزان را برای تنوع‌بخشی به الگوی کشت افزایش داده و با ورود حمایت‌های شرکت شهرک‌ها، امکان ساخت گلخانه‌های مدرن و با فناوری سطح بالا فراهم می‌شود.
صفرقلی با اشاره به هدف برنامه هفتم پیشرفت برای افزایش تولید محصولات گلخانه‌ای از ۳.۵ میلیون تن فعلی به ۱۰ میلیون تن، بر نقش فناوری تأکید کرد و گفت: در مدل‌هایی که بار اصلی سرمایه‌گذاری بر دوش بهره‌بردار است، محدودیت‌های مالی مانع استفاده از سازه‌ها و تجهیزات پیشرفته می‌شود. اما در مدل مشارکتی پیشنهادی، حضور مستقیم شرکت شهرک‌ها، راه را برای به‌کارگیری فناوری‌های نوین باز می‌کند. این گلخانه‌های مدرن با مدیریت بهینه آب، انرژی و اقلیم، ارزش افزوده بیشتری ایجاد کرده و بهره‌وری را متحول می‌سازند و دستیابی به اهداف برنامه هفتم را تسهیل می‌کنند.
مدیر برنامه ملی ارتقای فناوری در زنجیره ارزش محصولات گلخانه‌ای و شیلاتی در پایان خاطرنشان کرد: هدف نهایی همه ما یک چیز است؛ کشاورزی پایدار و بهره‌ور. گلخانه‌ها ابزاری ارزشمند برای رسیدن به این هدف هستند، به شرطی که توسعه آنها با دقت، مبتنی بر اصول علمی و بر اساس فلسفه اصلی‌شان، هدایت شود. ضروری است در کنار توسعه کمی، به کیفیت، فناوری و مهم‌تر از همه به انتقال واقعی کشت فضای باز به محیط کنترل‌شده توجه بیشتری شود. این نگاه می‌تواند آینده‌ای متفاوت برای کشاورزی ایران رقم بزند.
