به گزارش گروه زیست‌بوم فناوری و نوآوری تیکنا، مطابق با آیین‌نامه ارتقای اساتید، اعضای هیأت علمی و استادان دانشگاه، برای اینکه بتوانند مرتبه علمی خود در دانشگاه را ارتقا دهند، بایستی مجموع امتیازات ناشی از رزومه و سابقه فعالیت علمی آن‌ها به یک میزان حداقلی برسد.
موارد مندرج در این آئین‌نامه عمدتا به صورت کارهای پژوهشی و مقاله است و اساتید در عمل مجبورند برای اینکه رتبه خود را ارتقا دهند، به نوشتن مقاله بیشتر روی بیاورند. قصه شاخص‌های مقاله‌محور به اینجا ختم نمی‌شود و شاخص‌های مورد نظر بخش علم و فناوری در برنامه هفتم توسعه نیز به صورتی است که این مقاله‌محوری را تشدید می‌کند.
نظرات سید سلمان سیدافقهی، قائم‌مقام بنیاد ملی نخبگان را در خصوص این موضوع و شاخص‌های مقاله‌محور جویا شدیم. او در ابتدا با اشاره به اصلاحات مورد نیاز در آئین‌نامه ارتقاء اساتید اظهار کرد: در مورد این آئین‌نامه، جلساتی را با معاونان وزارت علوم برگزار کرده و پیشنهادات لازمه را به صورت مشخص ارائه کردیم. این آئین‌نامه در حال تغییر بوده و به زودی آئین‌نامه جدید ابلاغ می‌شود.
وی تأکید داشت: مخالف نگارش و ارائه مقاله نیستیم؛ چراکه انتشار مقاله کاربردی نیاز کشور است. برای حفظ جایگاه کشور در حوزه تولید علم و شاخص بودن در حوزه‌های علم و فناوری در جهان به انتشارات علمی نیاز داریم؛ اما منتقد نگارش و ارائه مقاله غیر مفید هستیم و باید تمرکز بر مقالات ISI معقول کنیم.
سیدافقهی در مورد مشکلات نظام ارتقاء اساتید تصریح کرد: اگر هیأت علمی بخواهد ارتقاء مرتبه پیدا کند باید امتیاز بخش پژوهش وی کمتر از یک میزان مشخص نباشد، وگرنه با امتیاز سایر بخش‌ها نمی‌تواند ارتقاء مرتبه داشته باشد؛ ولو اینکه ده‌ها پروژه انجام داده و یا چند معضل از کشور حل کرده باشد. اما در آئین‌نامه جدید پیشنهاد دادیم که در کنار طیفی از پژوهشگران که در مقاله‌نویسی برتر هستند و مقاله‌های خیلی خوبی هم می‌نویسند، طیف دیگری از پژوهشگران نیز معتبر شناخته شوند که اهل انجام پروژه‌های پژوهشی با هدف حل مسأله واقعی هستند.
وی تأکید کرد: باید امتیازاتی که برای حل مسأله از کشور پیش‌بینی می‌کنیم، امتیازات معناداری باشد و اگر کسی از کشور مسأله‌ای ملی حل کرد، مثلا به اندازه ۱۰ مقاله به او امتیاز بدهیم. یعنی به متولیان آئین‌نامه پیشنهاد داده‌ایم این نکته در آئین‌نامه جدید گنجاده شود تا اختلاف معناداری میان امتیاز پروژه و امتیاز مقاله باشد. اگر این مسأله اجرایی شود، دیگر استاد به دنبال مقاله نوشتن و یا متأسفانه گاهی اوقات به دنبال مقاله‌سازی نخواهد بود.
قائم‌مقام بنیاد ملی نخبگان تصریح کرد: متأسفانه یکی از آفت‌هایی که در نظام سیاست‌گذاری کشور به‌ویژه در حوزه علم و فناوری داریم، این است که به صورت انقباضی مدیریت می‌کنیم؛ به این صورت که بعضی راه‌ها را به طور کامل می‌بندیم. به طور مثال استادهایی را در دانشگاه داریم که می‌توانند در آزمایشگاه کار عمیق علمی کرده و مقاله چاپ کنند در صورتی که شاید نتوانند پروژه انجام بدهند؛ قطعا هم که حضور چنین استادی مهم است.
او در خصوص ناترازی شاخص‌های در نظر گرفته شده مربوط به علم و فناوری در لایحه هفتم توسعه اظهار کرد: در برنامه هفتم توسعه نمی‌توان گفت که حتما باید مسأله‌محور باشیم و یا از سمت دیگر صنعت را مجبور به قرارداد با دانشگاه کنیم. این جریان سازوکاری زیربنایی نیاز دارد که باید به مرور فرهنگ آن ایجاد شود.
سیدافقهی خاطرنشان کرد: در سند چشم‌انداز بیست‌ساله کشور که افق آن سال ۱۴۰۴ است، می‌بایست به یک دستاوردها و جایگاه‌هایی مشخص برسیم، در صورتی که نزدیک سال ۱۴۰۳ هستیم، اما کجای این چشم‌انداز هستیم و چه جایگاهی داریم؟ رهبر انقلاب نیز چند وقت پیش اشاره‌ای درخصوص سند چشم‌انداز داشتند و فاصله ما با آن را گوشزد کردند.
او در ادامه تأکید کرد: باید سازوکارهایی را شکل بدهیم که ارتباط میان صنعت و دانشگاه شدنی باشد، ما گاهی اوقات حرفهای ایده‌آلی میزنیم؛ اما در اجرا، هیچ ایده‌ای برای آن نداریم. در ابتدای کار باید از هیأت اندیشه‌ورز شروع کنیم. تاکنون برای این جریان سیستم‌سازی نکردیم.
قائم‌مقام بنیاد ملی نخبگان خاطرنشان کرد: ما در ارتباط میان صنعت و دانشگاه دفتری به این نام در دانشگاه ها ایجاد کردیم درصورتی که جای این دفتر در دانشگاه نیست. برای حل مشکل ارتباط صنعت و دانشگاه، در گام نخست قائل به هیات‌های اندیشه‌ورز هستم؛ یعنی در گام نخست باید با کمک هیات‌های اندیشه‌ورز عوارض را شناسایی کنیم به این معنا که در صنایع حضور داشته باشیم و عارضه‌ها را پیدا کنیم.
فارس
