به گزارش تیکنا، در حالی‌که صف دریافت وام ازدواج و فرزندآوری از مرز یک میلیون نفر گذشته است، بانک مرکزی از اجرای طرحی جدید با هدف تسریع در پرداخت تسهیلات ازدواج خبر داد.
طبق اعلام رسمی این نهاد، طرح «کارت رفاهی متصل به اوراق گام» ویژه خرید جهیزیه، تا پایان آبان‌ماه امسال عملیاتی خواهد شد. این طرح قرار است بخشی از فشار تقاضا برای وام‌های ازدواج نقدی را کاهش دهد.
جزئیات وام ازدواج در سال ۱۴۰۴
بر اساس قانون بودجه سال ۱۴۰۴، سقف وام ازدواج برای هر نفر ۳۰۰ میلیون تومان تعیین شده است.
برای زوجینی که داماد زیر ۲۵ سال و عروس زیر ۲۳ سال دارند، این رقم به ۳۵۰ میلیون تومان برای هر نفر (معادل ۷۰۰ میلیون تومان برای هر زوج) افزایش می‌یابد.
با وجود این، افزایش صف متقاضیان و محدودیت منابع قرض‌الحسنه، روند پرداخت وام ازدواج را در ماه‌های اخیر به یکی از چالش‌های جدی شبکه بانکی تبدیل کرده است.
تغییر استراتژی دولت از وام نقدی به تسهیلات کالایی
در پی ازدحام متقاضیان، مقامات اقتصادی دولت از تغییر رویکرد در نظام پرداخت وام ازدواج خبر داده‌اند.
محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی و علی مدنی‌زاده، وزیر اقتصاد، در ماه‌های اخیر بارها تأکید کرده‌اند که دولت در حال طراحی سازوکاری است تا به‌جای پرداخت نقدی وام، کارت‌های اعتباری خرید کالا به زوج‌ها اختصاص داده شود.
این کارت‌ها صرفاً برای خرید اقلام ضروری جهیزیه از فروشگاه‌های دارای مجوز قابل استفاده خواهند بود و از واریز نقدی وجوه به حساب متقاضیان جلوگیری می‌شود.
جزئیات اجرای طرح کارت رفاهی جهیزیه
بر اساس اعلام رسمی بانک مرکزی، در فاز نخست، بانک‌ها با پشتوانه اوراق گام (Guaranteed Active Money) منابع لازم برای صدور کارت رفاهی را تأمین خواهند کرد.
زوج‌های مشمول می‌توانند بدون انتظار طولانی برای دریافت وام نقدی، جهیزیه خود را از فروشگاه‌های طرف قرارداد خریداری کرده و اقساط آن را در دوره‌ای مشخص پرداخت کنند.
اهداف سه‌گانه اجرای طرح جدید
به گفته کارشناسان، تغییر مدل تأمین مالی ازدواج از نقدی به کالایی سه هدف کلیدی را دنبال می‌کند:
-
کاهش فشار نقدینگی بر بانک‌ها و کوتاه‌شدن صف وام ازدواج.
-
هدایت منابع قرض‌الحسنه به مصارف واقعی ازدواج و جهیزیه.
-
جلوگیری از انحراف منابع وام به مصارف غیرمرتبط مانند خرید خودرو یا سرمایه‌گذاری‌های غیرمولد.
یک کارشناس بانکی در گفت‌وگویی با رسانه‌ها اعلام کرد:
«در بسیاری از موارد، وام ازدواج پس از پرداخت نقدی در مسیر هزینه‌هایی غیر از ازدواج خرج می‌شود. اجرای طرح کارت رفاهی، این هدف را حفظ کرده و در عین حال باعث رونق بازار لوازم خانگی داخلی نیز خواهد شد.»
نگرانی از نحوه اجرای طرح و قیمت‌گذاری کالاها
با وجود مزایای طرح، کارشناسان نسبت به برخی چالش‌های اجرایی هشدار داده‌اند.
از جمله نگرانی‌ها، نحوه قیمت‌گذاری کالاها در فروشگاه‌های مجاز و اطمینان از واقعی بودن تخفیف‌هاست.
در صورت نبود نظارت کافی، احتمال دارد کارت رفاهی جهیزیه نیز مانند برخی طرح‌های اعتباری پیشین، در عمل به وام پرهزینه با نرخ مؤثر بالا تبدیل شود.
گامی تازه برای اصلاح نظام تسهیلات ازدواج
به نظر می‌رسد طرح کارت رفاهی جهیزیه نخستین گام عملی دولت در مسیر اصلاح نظام وام‌پردازی ازدواج باشد؛ مدلی که قرار است وام‌ها را هدفمندتر، سریع‌تر و کارآمدتر به دست زوج‌های جوان برساند.
اما پرسش اصلی همچنان باقی است:
آیا این طرح می‌تواند از صف بیش از یک‌میلیون متقاضی وام ازدواج و فرزندآوری بکاهد یا تنها نسخه‌ای تازه از همان مسیر طولانی تسهیلات سنتی خواهد بود؟
