شبکه فیبر نوری بستری مطمئن و پرسرعت برای توسعه اقتصاد دیجیتال

داوود ادیب، رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت مخابرات ایران در مقاله‌ای آورده است:

فیبرنوری امروزه به عنوان یکی از عناصر و پیش نیازهای انقلاب صنعتی پنجم، چنان مورد توجه دولت ها و صنایع مختلف قرار گرفته است که برخی از صاحب نظران این حوزه در سراسر جهان، ظهور و توسعه آن را به عنوان انقلاب شیشه ای و یا انقلاب فیبرنوری نام برده  و حکمرانی هوشمند را از دستاوردهای آن می دانند.

فیبرنوری در سراسر جهان به سرعت  در حال گسترش است و مزایای منطقه ای، اجتماعی، تجاری و انسانی خود را در سال های اخیر به معرض نمایش گذاشته است؛ به طوری که دولت ها در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، برنامه‌ریزی مدونی را در خصوص طرح جامع توسعه فیبرنوری در دستور کارخود قرار داده و سرمایه گذاری های قابل توجهی را در این خصوص انجام داده اند.

بر اساس مطالعه‌ ای که موسسه  Market sand Markets  در خصوص اندازه بازار فیبرنوری انجام داده است، این شرکت  پیش بینی نموده است  که اندازه بازار جهانی فیبرنوری از ۴.۹ بیلیون دلار در سال ۲۰۲۲ به ۸.۲ بیلیون دلار تا سال ۲۰۲۷ افزایش یابد که به نظر می رسد با توجه به گسترش توسعه فیبرنوری در جهان، بازار جهانی پیش‌رو و همچنین سال ۲۰۲۷ بالاتر از این پیش بینی قرار گیرد.

همچنین طبق تحقیقات  موسسه کانادایی/هندی Precedence که یکی از موسسات معتبر در خصوص بررسی و تحلیل حجم بازار است، اندازه بازار جهانی فیبرنوری در سال ۲۰۲۲ حدود ۷.۷۲ میلیارد دلار تخمین زده شد و انتظار می رود تا سال ۲۰۳۰ به حدود ۱۱.۱ میلیارد دلار برسد.

**اقتصاد دیجیتالی، نیازمند سطح بالاتری از بلوغ در شبکه های انتقال

این یک واقعیت است که جهان امروزی با سه دهه گذشته کاملا متفاوت است. ارتباطات با اشکال جدید  در حال توسعه است، نسل جدیدی از اینترنت پرسرعت، اینترنت اشیاء، IPTV ، VoIP ،  داده های بی سیم و طیف وسیعی از خدمات آنلاین در حال توسعه  و همچنین مهاجرت به نسل های بعدی است. دسترسی آنلاین به دولت الکترونیکی، بانکداری جدید و نیو بانک‌ها، تجارت الکترونیکی، آموزش های مجازی و شبکه های سلامت مبتنی بر اینترنت و در نهایت اقتصاد دیجیتالی، نیازمند سطح بالاتری از بلوغ در شبکه های انتقال است که امروزه می توان در شبکه های فیبرنوری  به عنوان یک بستر مطمئن، پرسرعت و قابل دسترس به آنها معنی داد.

امروزه تکامل زیرساخت‌های یکپارچه فیبر، تقاضا را برای کابل‌های نوری به طرز قابل توجهی افزایش داده است. علاوه بر این، افزایش و  استقرار معماری‌های شبکه ای مرتبط، مانند اتصال فیبر تا خانه (FTTH)، فیبر تا محل (FTTP)، فیبر تا کابینت و کافو (FTTC) و فیبر تا ساختمان (FTTB) تقاضای مضاعفی را برای فیبر نوری افزایش داده است.

**جایگزینی بخش بزرگی از شبکه های مسی با فیبر در آینده نزدیک

یکی دیگر از عوامل الزام آور حرکت به سوی شبکه های فیبری به غیر از FTTH ، پویایی بازار برای کاربردهای جدید  و محرک بازار است که افزایش مراکز داده، می‌تواند یکی از عوامل موثر در این حوزه باشد. از آنجایی که مراکز داده اغلب به پهنای باند زیادی برای پردازش و ذخیره داده ها نیاز دارند، گسترش و توسعه مراکز داده، تقاضا را برای فیبرنوری افزایش داده و بازار فیبرنوری را تقویت می نماید. نیاز به فناوری فیبرنوری برای مدیریت افزایش انتقال داده با توجه به نیاز مراکز داده به ظرفیت بیشتر، امروزه مورد توجه است. سرعت و ایمنی و امنیت برای انتقال حجم عظیمی از داده ها امروزه نیازی است که توسط فناوری فیبرنوری مرتفع می‌گردد. علاوه بر این، از آنجایی که فیبرنوری انعطاف‌پذیرتر، سبک ‌تر و قادر به حمل داده‌های بیشتری نسبت به سیم‌های مسی است، این مزیت ها به شکلی مورد توجه است که در کوتاه مدت ، بخش بزرگی از شبکه های مسی با آن جایگزین گردد.

**فرصت مطلوب گسترش 5G برای تامین کنندگان فیبرنوری در بازار

ازعوامل دیگری که امروز به عنوان اهمیت استقرار شبکه های مبتنی بر فیبرنوری می توان مطرح نمود، موضوع  فرصت بازارو الزام گسترش و نصب شبکه ‌های ارتباطی 5G است. گسترش 5G در کشورهای توسعه یافته و همچنین در کشورهای در حال توسعه، فرصت های مطلوبی را برای تامین کنندگان فیبرنوری در بازار ایجاد می‌کند. استقرار شبکه‌های فیبرنوری برای توسعه زیرساخت 5G می تواند  بسیار مهم بوده و ارزش افزوده های فراوانی را در ارایه سرویس های جدید ایجاد نماید.

**لزوم تامین هزینه توسعه زیرساخت های حیاتی کشور توسط دولت

یکی از اصلی ترین موانع توسعه در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات که توسعه فیبرنوری به عنوان بخش کوچکی از آن می باشد، مشکل نهادی و موضوع  ماموریت ها، نقش ها، رویکردها و ساختار وزارت ارتباطات و معاونت های مرتبط با وزارت خانه و جایگاه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی می باشد که به اعتقاد کارشناسان حوزه فاوا، این ساختار چون بر اساس قوانین حاکم در دهه های گذشته شکل گرفته است و امروزه نیازمند چابکی بسیار بالایی است، می بایست  تغییرات اساسی در آن صورت گیرد.
بسیاری از کشورها امروزه برای ایجاد وزارت هوش مصنوعی و وزارت اقتصاد دیجیتالی اقدامات اساسی نموده و تا یک-دو سال آینده خواهید دید که چه تعداد از این وزارت خانه ها شکل خواهد گرفت. باید وزارت ارتباطات از یک وزارت خانه سیاسی به  یک وزارت خانه اجرایی تبدیل گردد  و مانند تمامی کشورهای توسعه یافته، نهاد تسهیل گر صنعتگران و صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات  کشور باشد و منابعی را در اختیار داشته باشد که صنعت خاموش این حوزه را  که تمامی صنایع کشور به آن وابسته می باشند را جان دوباره بخشد. هزینه توسعه زیرساخت های حیاتی کشور نباید توسط بخش خصوصی و اپراتورها پرداخت گردد. این موضوع را پیش تر برای اثبات این ادعا عنوان نموده ایم که به عنوان مثال وزیر ارتباطات استرالیا در سال ۲۰۱۶ در سمینار Broadband که در پاریس برگزار شد مطرح نمود که «ایجاد شبکه گسترده فیبرنوری همانند ایجاد شبکه تلفن ثابت ، شبکه آب، برق ، وظیفه دولت است و لذا رقم بالایی حدود ۴۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در این خصوص توسط دولت انجام  شد» و این اتفاق در اکثر کشورها صورت پذیرفته است. یقینا هزینه این گونه موارد که موضوعات زیرساختی در کشور می باشند  نباید از جیب اپراتورها یا شرکت‌های تولیدی تامین شود. اهمیت شبکه‌های زیرساختی برای کشور بسیار بالاست و نمی‌توان آن را با کالاها یا خدمات غیر ضروری و غیرحیاتی  مقایسه نمود.

**استقلال عمل سازمان تنظیم مقررات در تصمیم گیری‌ها

موضوع دیگر جایگاه سازمان تنظیم مقررات می باشد. متاسفانه رابطه‌  وزارت ارتباطات و سازمان تنظیم در دولت های پیشین یک رابطه عمودی و گاها از بالا به پایین بود که انتظار می رود در دولت  سیزدهم این موضوع مورد توجه حاکمیت قرارگیرد. سازمان تنظیم مقررات باید به عنوان یک نهاد مستقل عمل نموده و در روابط با وزارت ارتباطات، استقلال در تصمیم گیری داشته باشد.

**محدودیت سرمایه در گردش مجریان از عوامل کاهش سرعت توسعه شبکه

از محدودیت های دیگر، محدودیت در سرمایه در گردش مجریان توسعه شبکه فیبرنوری است که بدون حمایت کافی مجبورند تا تکالیفی را که در همه کشورها دولت ها بر عهده دارند را بر دوش بکشند. از دیگر محدودیت هایی که وجود دارد محدودیت های فیزیکی و یا موانع اجرای کار است  که از جمله می توان به محدودیت های زیست محیطی اشاره نمود. در مقایسه با مناطق شهری پرجمعیت ، مناطق  شهری کم جمعیت  که در فاز اول توسعه فیبرنوری مد نظر بوده است معمولاً دارای جغرافیای متنوع تری هستند. برای شهرهای کوچک که ممکن است دارای کوه‌ها یا اغلب آب و هوای متغیری باشند اجرای طرح معمولا با محدودیت هایی روبرو می باشد. به عنوان مثال در شهرهایی که زمستان طولانی دارند و یا مدت زمان زیادی بارندگی وجود دارد زمان اجرا وابسته به این شرایط می باشد.

**روند کند توسعه فیبرنوری در سایه عدم همکاری شهرداری‌ها

از دیگر موارد، هماهنگی سازمان های مختلف درگیر و صدور مجوزها می باشد که اگرچه هماهنگی هایی در این خصوص صورت پذیرفته است که اجرا را متوقف نسازد، ولیکن در بخش هایی از کشور این محدودیت ها وجود داشته و توسعه فیبرنوری را محدود می سازد. عدم همکاری برخی از شهرداری ها و دستگاه های مرتبط و درخواست های غیر متعارف و متفاوت در شهرهای مختلف از موانعی است که پیش تر در توسعه شبکه فیبرنوری وجود داشته است.

**نگرانی پیمانکاران اجرای شبکه فیبرنوری از دریافت به‌موقع مطالبات

مهمترین مشکل اساسی دیگر که وجود دارد عدم اطمینان شرکت های مجری و اپراتورها از دریافت مطالبات خود در آینده می باشد که باعث می گردد که  جذب سرمایه ننموده و با سرمایه های موجود خود اقدام به اجرای طرح های واگذاری شده نمایند که طبیعتا سرعت اجرای پروژه را با مشکل روبرو می سازد.

**لزوم رفع موانع توسعه پروژه فیبرنوری برای افزایش سرعت اجرا

طبیعتا در خصوص موانعی که مطرح گردید هر چیزی که بتواند این موانع را تسهیل نماید و یا باعث رفع  این موانع گردد می تواند عاملی برای سرعت بخشیدن به توسعه پروژه فیبرنوری باشد. موانع مشخص می باشد و همه دست اندرکاران، آگاه به این موانع می باشند.

زمانی که وزیر ارتباطات عنوان می نمایند که «انجام این پروژه یک انتخاب نیست بلکه الزام است که در صورت عدم اجرای آن، کشور در آینده آسیب می‌بیند. داشتن شبکه با پهنای باند بالا و امنیت بیشتر، از نیازهای توسعه زیرساخت تمام بخش‌های کشور است. بنابراین دولت به دنبال اجرای آن برای توسعه زیرساخت دیجیتال کشور است» می بایست منابع مالی آن نیز توسط دولت پیش بینی شود و یا تضامین لازم برای اپراتورها و مجریان فراهم شود که این اطمینان را حاصل نمایند تا مطالبات خود را در آینده  به‌موقع وصول و سرمایه خود را از دست نخواهند داد.

انتهای پیام/