به گزارش خبرنگار گروه فناوری پیشرفته تیکنا، صنعت هوافضا به دلیل کاربردهای دفاعی و پدافند، مخابراتی، هواشناسی و تحقیقاتی از جمله صنایع پراهمیت و استراتژیک در سراسر دنیا محسوب می‌شود و از همین رو دولت‌ها می‌کوشند با به‌کارگیری ظرفیت‌های داخلی و تعاملات بین‌المللی به انواع فناوری‌های کاربردی در این صنعت دست یابند. باتوجه به پیچیدگی […]
به گزارش خبرنگار گروه فناوری پیشرفته تیکنا، صنعت هوافضا به دلیل کاربردهای دفاعی و پدافند، مخابراتی، هواشناسی و تحقیقاتی از جمله صنایع پراهمیت و استراتژیک در سراسر دنیا محسوب می‌شود و از همین رو دولت‌ها می‌کوشند با به‌کارگیری ظرفیت‌های داخلی و تعاملات بین‌المللی به انواع فناوری‌های کاربردی در این صنعت دست یابند. باتوجه به پیچیدگی و حساسیت بالای دستگاه‌های کاربردی در صنعت هوافضا تولید و طراحی تجهیزات لازم برای فعالیت سامانه‌ها و زیرسامانه‌های فضایی مسلتزم صرف هزینه بسیار زیاد است.
توسعه فناوری هوشمند از قبیل هوش مصنوعی و یادگیری ماشین موجب شده دانشمندان در سازمان‌های فضایی با سرعت و دقت بالاتری ساخت ماهواره‌‌ها، ماهواره‌برها و انواع موشک را دنبال کنند. به دلیل ظرفیت‌های گسترده فناوری هوش مصنوعی در ارتباط با صنعت هوافضا اکنون سازمان‌های دفاعی و فضایی به طور وسیعی از این فناوری استفاده می‌کنند.
سازمان صنایع هوافضا به منظور شناسایی ظرفیت‌های استارت‌آپی و دانش‌بنیانی فعال در صنعت هوافضا رویدادی با محوریت هوش مصنوعی برگزار می‌کند. در همین رابطه با بهرامی، دبیر اجرایی «رویداد فناورانه توسعه هوش مصنوعی در بخش هوافضا» به گفت‌وگو پرداخته‌ایم که در ادامه از نظر می‌گذرانید.
تیکنا: باتوجه به محورهای رویداد توسعه هوش مصنوعی در بخش هوافضا این سازمان هوافضا چه مطالباتی دارد؟
بهرامی: فرایند تحقق محصول هوافضایی از نیازسنجی و ایده پردازی شروع می‌شود. می‌توان در فازهای مختلف نظام تحقق محصول از قابلیت هوش مصنوعی در طراحی مفهومی، طراحی سیستم و زیرسیستم‌ها، تحلیل و شبیه‌سازها استفاده کرد. این فناوری در مدیریت چرخه عمر محصول هوافضایی می‌تواند با استفاده از داده‌ها به کمک بیاید و پیشنهادات خوبی را هم ارائه دهد.
سعی کردیم در محورهای رویداد توسعه هوش مصنوعی در بخش هوافضا نشان دهیم که چه مطالباتی داریم. در این رویداد پذیرای ایده‌ها و طرح‌ها در سطوح مختلفی اعم از کاربرد هوش در سطح سامانه‌ها، محصولات و همچنین ارتقای زیرسامانه‌های هوافضایی مانند زیرسامانه‌های هدایت، کنترل، ناوبری، فرماندهی و کنترل، رادار، سازه، جستجوگر، پیشرانش، اویونیک و … هستیم. در محورهای رویداد به صورت باز از بازیگران اکوسیستم نوآوری دعوت کردیم که ایده‌ها، پروژه‌ها، طرح‌ها و پیشنهاداتی که دارند را برای ما ارسال کنند.
**رویدادی با هدف آغاز همکاری‌های راهبردی
این رویداد شروع سلسله رویداد و فعالیت‌هایی خواهد بود که ما را به هدفی کلی‌تری خواهد رساند. در این راستا طرح‌ریزی راهبردی انجام دادیم. یکی از اقدامات این طرح ریزی رویداد فناورانه توسعه هوش مصنوعی است و حتما بعد از آن اقدامات دیگری اجرا خواهد شد ولی هدف این رویداد در حقیقت شناسایی ظرفیت‌ها و به کارگیری آنها و آماده سازی راهبرد مشارکتی است.
شرکت‌هایی که وارد این رویداد می‌شوند از چه امتیازاتی برخوردار می‌شوند؟
گروه‌ها و شرکت‌هایی که وارد این رویداد می‌شوند از ظرفیت‌های متنوع و متناسب با سطح بلوغ خودشان بهره خواهند برد و متناسب با سطح توانمندی تیم‌ها و سطح آمادگی فناوری (TRL) طرح‌های ارائه شده مکانیزم‌های تشویقی و همکاری فراهم شده است. مثلا برای ایده‌های دانشجویی حمایت از پایان نامه و طرح‌های کسرخدمت و جایگزین خدمت وجود دارد. برای طرح‌های هسته‌های پژوهشی دانشگاهی مکانیزم گرنت و قرارداد پژوهشی داریم. همچنین برای طرح‌های سطح بالا شرکت‌های دانش‌بنیان و کاربردی‌تر مکانیزم سرمایه گذاری مشترک و یا حتی خرید محصول و خدمت وجود دارد.
رویکرد همکاری ما با شرکت کنندگان بُرد- بُرد- بُرد است. برد اول برای شرکت‌های دانش‌بنیان، فناور و خلاق، برد دوم برای سازمان صنایع هوافضا و برد سوم برای کاربران و بهره‌برداران محصولات ما و در نهایت بردی برای کشور خواهد بود که قابلیت‌های دفاعی را توسعه داده و منجر به غرور ملی می‌شود.
**آشنایی دانشجویان با فضای کسب و کار حوزه هوافضا
این رویداد غیر از اینکه در راستای ماموریت سازمان و توسعه محصول است، یک ماموریت اجتماعی هم دارد؛ دانشجویانی که در حوزه هوافضا فعالیت می‌کنند باید فضای کسب و کاری و آینده روشنی هم در پیش داشته باشند. یکی از دلایلی که نخبگان از کشور مهاجرت می‌کنند این است که برنامه‌ریزی مناسبی برای آنها صورت نمی‌گیرد. این رویداد الزامات اصلی را به همراه دارد تا گروه‌هایی که علاقه‌مند و متخصص هستند با شرکت در این رویداد یک فضای کسب و کار روشنی را برای آینده خود متصور شوند. این گروه‌ها به عنوان اعضای شبکه تحقیقاتی و فعال در زنجیره تامین سازمان هوافضا نقش آفرینی خواهند کرد.
شرکت کنندگان باید چه ویژگی‌های داشته باشند که موفق شوند؟
گروه‌های شرکت کننده در این رویداد باید بدانند که هوش مصنوعی چه کاربردی برای محصولات سامانه دارد. در کنار این دانش باید در مورد هوش مصنوعی هم اطلاعاتی داشته باشند، یعنی باید در چند حوزه متخصص باشند. افرادی در تیم باشند که در زمینه هوافضا دانش و تخصص داشته باشند. همچنین باید افرادی باشند که با هوش مصنوعی، بحث داده محوری و دیتا آشنا بوده تا موضوعاتی که مطرح می‌کنند جنبه کاربردی در سامانه‌های هوافضا داشته باشد.
تیم‌ها باید مطالعه اولیه‌ای داشته باشند چون موضوع هوش مصنوعی در دنیا بسیار توسعه پیدا کرده است. مطالعه اولیه‌ای داشته باشند که در سال‌های اخیر هوش مصنوعی در حوزه هوافضا چه کاربردهایی داشته تا متناسب با آن بتوانند در این رویداد پیشنهاداتی را مطرح می‌کنند.
آیا فعالیت بین‌المللی نیز در این رویداد دنبال می‌شود؟
برنامه‌ریزی‌های ما برای حوزه‌های هوش مصنوعی که در این رویداد طراحی شده، استفاده از ظرفیت‌های داخلی است و برنامه‌ای برای همکاری‌های بین‌المللی نداریم. در کل در آینده برنامه داریم که اگر امکان همکاری بین المللی وجود داشته باشد و پتانسیل و نیاز آن حس شود، این کار صورت بگیرد ولی خیلی به همکاری‌های بین‌المللی متکی نیستیم و مسیر خودمان را طی می‌کنیم.
هوش مصنوعی یک ویژگی دارد؛ به صورت رایگان در اختیار همه قرار دارد و دولت‌ها و کشورها نمی‌توانند آن را برای اجتماع خاصی محدود کنند. این وابسته به ما است که چطور طراحی کنیم و چگونه از ظرفیت‌ها به درستی استفاده کنیم. توانایی ایران در حوزه هوش مصنوعی بالا است و به لحاظ دانش، زیرساخت و ظرفیت‌های دانش‌بنیانی می‌توانیم از این فناوری به نحو احسن استفاده کنیم.
چه ضرورتی دارد که از هوش مصنوعی در محصولات هوافضا استفاده شود؟
با توسعه هرچه بیشتر فناوری، ما مجبور هستیم که از فناوری‌های جدید و به روز استفاده کنیم. در محیط صنعتی هم به لحاظ فناوری سرعت پردازش در حال افزایش است و هم حجم داده‌هایی که وجود دارد، بالا می‌رود. یکی از دلایل استفاده از هوش مصنوعی این است که بتوانیم قابلیت‌های محصولات خود را افزایش دهیم. هوش مصنوعی می‌تواند در موقعیت‌های عدم قطعیت رفتار درست و تصمیم‌گیری مناسبی انجام دهد.
**هوش مصنوعی توانایی تصمیم‌گیری را در شرایط عدم قطعیت افزایش می‌دهد
هوش مصنوعی به ما کمک می‌کند که در محیط‌های تجربه نشده، تصمیم مناسبی گرفته شود.هوش مصنوعی با استفاده از قابلیت یادگیری منجر به ارتقای زیرسامانه‌های هوافضایی می‌شود. نکته مهم دیگری که در بهره‌گیری از هوش مصنوعی حائز اهمیت است، مستقل شدن از کاربر یا انسان در بهره‌برداری از سامانه‌ها است.
پس با این وجود چه تغییراتی قرار است در محصولات سازمان هوافضا ایجاد شود؟
هوش مصنوعی عامل هوشمندی است که می‌تواند در موقعیت‌های مختلف همانند انسان رفتار کند. عامل یادگیری مبتنی بر تجربه‌های قبلی و تصمیم‌گیری هوشمندانه در انسان نقطه تمایز است. پس چرا می‌خواهیم از هوش مصنوعی استفاده کنیم؟ چون به دنبال پیاده سازی یادگیری ماشینی در سامانه‌ها و زیرسامانه‌های خود هستیم. یادگیری ماشین کمک می‌کند که سامانه‌های هوشمند‌تری داشته و در موقعیت‌های مختلف تصمیم گیری‌های مناسب‌تری بگیریم.
حذف خطای انسانی یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این فناوری است. اگر ما در یک سامانه پدافندی از هوش مصنوعی در فرماندهی و کنترل در کنار اپراتور استفاده کنیم این فناوری به اپراتور سامانه پدافندی کمک خواهد کرد که هدف پرنده را به درستی شناسایی کرده و احتمال خطا در شناسایی یک هدف پرنده رو به میزان زیادی کاهش می‌دهد. می‌دانیم که این فناوری در ۲۴ ساعت شبانه روز یک رفتار پایداری خواهد داشت؛ آن هم مستقل از شرایط آب و هوایی و احوال انسانی. یک اپراتور ممکن است در ساعتی از شبانه روز حال مناسبی نداشته باشد ولی فناوری عملکرد پایدار و ثابت در طول زمان دارد.
نکته دیگر اینکه ما در حوزه ناوبری با توسعه سامانه‌های کمک ناوبری به دستاوردهای خوبی رسیده‌ایم. کاربرد هوش‌مصنوعی و پیاده سازی الگوریتم‌های کمک ناوبری مبتنی بر هوش مصنوعی می‌تواند باعث ارتقای بیشتر این سیستم‌ها شود. در نتیجه سامانه ما هوشمند خواهد بود و اهداف مدنظر خود را با هوشمندی شناسایی کرده و ماموریت خود را به درستی انجام می‌دهد.
**استفاده از هوش مصنوعی برای تسریع در هوشمندسازی سامانه‌ها و زیرسامانه‌های دفاعی
یک جنبه موضوع این است که فرایند تحقیق و توسعه باید طی شود و به بلوغ برسد. بعضی اوقات اتفاقات خوبی که در حوزه فضایی برای پرتابگرها و سایر حوزه‌های مرتبط آن رخ می‌دهد، نتیجه طی کردن طبیعی فرایند تحقیق و توسعه است. نکته بعدی این است که کار روی محصولات پیچیده از قبیل حامل‌های فضایی به پیش نیازها و الزاماتی نیاز دارد که طی سال‌های گذشته به این پیش نیازها و الزامات در سازمان توجه شده و شاید یکی از دلایل موفقیت‌ها در حقیقت سرمایه گذاری روی این زیرساخت‌ها است که هم می‌تواند زیرساخت‌های نرم‌افزاری باشد هم زیرساخت‌های سخت افزاری و زیر ساخته مغز افزاری که روی آن کار شده است.
هرچند این فرایند تحقیق و توسعه یک فرآیند پایان پذیر نیست و برای محصولات جدید دوباره این فرایند را خواهیم داشت. گاهی شکست‌هایی که اتفاق می‌افتد جریان طبیعی فرایند تحقیق و توسعه است که باید دنبال شود تا به این قابلیت برسیم ولی حتما ما به دنبال راه‌های میانبر هستیم که با کمترین زمان و کمترین هزینه بتوانیم بیشترین موفقیت‌ها را داشته باشیم.
انتهای پیام/
