به گزارش گروه زیست بوم فناوری و نوآوری تیکنا، سیداحمد فاضل زاده در نشست شاخص‌های اثرگذاری بروندادهای پژوهشی و فناوری که امروز در محل دانشگاه علم و صنعت برگزار شد، گفت: بحث مرجعیت علمی مستلزم حضور در صحنه‌های بین‌المللی است و بحث کاربردی کردن تحقیقات هم مهم است که باید به این موضوع توجه شود.
وی افزود: در همین راستا، کاربردی کردن دستاوردهای علمی و پژوهشی از طریق تعامل پویا و سازنده با مراکز علمی، آموزشی، پژوهشی و فناوری ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی و رصد کردن پیشرفت‌ها و تحولات علمی در حوزه‌های علوم و فناوری و حرکت در مسیر نظریه‌پردازی و استفاده بهینه از امکانات موجود در راستای اهداف مشترک و توسعه همکاری‌های علمی، آموزشی، پژوهشی و فناوری در سطح ملی و بین‌المللی از دیگر اهداف این همکاری مشترک است.
وی ادامه داد: تعبیر وزیر علوم این است که موسسه ISC مغز و قلب علم و فناوری کشور است و در شورای عالی علوم تحقیقات هم تمام این مسائل به صورت کامل انجام شده و گفتند که شاهراه علم‌وفناوری کشور شده است و وظیفه سنجش و پایش عملکرد علمی ایران و دیگر کشورهای اسلامی را بر پایه تحلیل های علم سنجی به عهده دارد.
وی افزود: این پایگاه هر ساله آخرین یافته های علم سنجی برگرفته از منابع و مراجع معتبر مختلف را تحلیل و گزارش می‌کند، تا از این رهگذر ضمن آگاهی بخشی درباره عملکرد علمی کشور و آخرین تحولات آن، اطلاعات مفیدی را در اختیار مدیران و متولیان علم و فناوری کشور برای برنامه ریزی و سیاستگذاری در راستای تشویق و تقویت نقاط قوت و چاره‌اندیشی برای رفع کاستی ها و چالش ها فراهم کنند.
معرفی پایگاه استنادی ISC و تاریخچه آن
رئیس موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) گفت: من اگر بخواهم یک تاریخچه‌ای را درباره موسسه بیان کنم، شروع فعالیت از سال ۱۳۷۰ است که تحت عنوان مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علمی و با زحمات بنیان‌گذار این مجموعه به وجود آمده است. این موسسه با هدف رتبه‌بندی دانشگاه‌های ایران و جهان اسلام و مجلات علمی کشورهای اسلامی بر اساس معیارهای علم سنجی با پیشنهاد ایران به وجود آمده و مرکز اصلی آن در ایران و شهر شیراز است.
وی با اشاره به فعالیت مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام، گفت: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) سومین مؤسسه در جهان در این زمینه است. وب او ساینس از سال ۱۹۹۷ به شکل فعلی داده‌ها را گردآوری کرده، اسکوپوس از سال ۲۰۰۴ فعالیت خود را آغاز کرده و ISC از ۲۰۰۸ فعالیت را شروع کرده است. بنابراین از نظر زمانی فاصله چندانی با سازمان‌های بزرگ جهانی نداریم.
رئیس مؤسسه استنادی پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) در مورد جایگاه این مؤسسه در بین کشورهای جهان اسلام، گفت: ۵۷ کشور اسلامی تحت عنوان سازمان همکاری اسلامی فعالیت می‌کنند که سازمان‌های مختلفی زیر مجموعه آن فعالیت دارند. آیسسکو در رباط مراکش، کامستک در پاکستان، سازمان گروه دی هشت در استانبول و ISC در شیراز از جمله سازمان‌های زیرمجموعه آن هستند.
فاضل‌زاده در مورد شرکت در «اجلاس علم و فناوری در جامعه» در ژاپن، گفت: این اجلاس معادل اجلاس دائوس در اقتصاد است و تمامی سیاستگذاران علم و فناوری جهان در این اجلاس شرکت می‌کنند.
وی افزود: ژاپن در شرق آسیا هاب علم و فناوری را ایجاد کرده و ما مطرح کردیم که ISC مسئول هاب غرب آسیا باشد که رئیس این اجلاس از این موضوع استقبال کرد.
وی افزود: در این اجلاس قرار شد که کشورهای عضو به زمینه‌های هوش مصنوعی، عدالت دیجیتال، تغییر اقلیم و محیط زیست، امنیت آب و غذا و تنوع زیستی، آمادگی برای بیماری‌های همه‌گیر، علوم پایه و وضعیت کشور و منطقه توجه داشته باشند.
رئیس مؤسسه استنادی پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) با اشاره به موضوع مؤسسات پر استناد، توضیح داد: همان‌طور که محققان پر استناد داریم، مؤسسات پر استناد هم اهمیت دارند. ما از نظر مؤسسات پر استناد جایگاه ۱۴ را در دنیا داریم.
وی ادامه داد: از لحاظ تولیدات علمی و تعداد مقالات در وب او ساینس، جایگاه ۱۷ را داریم. در وب او ساینس برزیل قبل از ما قرار دارد و فاصله زیادی از نظر تعداد مقالات نداریم، ولی نمایه کردن مقالات در وب او ساینس سختگیرانه‌تر است. برای بهبود رتبه باید به سمت مجلات با کیفیت‌تر برویم. در برنامه هفتم توسعه تاکید شده که باید رتبه ایران از نظر کمیت تولید به ۱۴ برسد.
فاضل‌زاده افزود: در اسکوپوس جایگاه ۱۵ را داریم؛ ولی روسیه، ترکیه و هلند قبل از ما قرار دارند، برای همین کار سخت است و دانشگاه‌ها باید کیفیت مقالات را بالاتر ببرند.
وی با بیان اینکه ایران ۲ درصد تولید علم جهان را دارد، گفت: کل کشورهای اسلامی بین ۸ تا ۱۰ درصد تولید علم دارند.
فاضل‌زاده خاطر نشان کرد: ایران در اسکوپوس جایگاه اول و در وب او ساینس جایگاه دوم را دارد و در کل کشور ۹ میلیون و نیم استناد داریم. میزان استناد در ترکیه ۶ میلیون است. ما کیفیت تحقیقات خوبی داریم، ولی در زیرساخت ضعف داریم و نیازمند امکانات هستیم.
وی در مورد روند رشد ۱۰ کشور پیشروی اسلامی، گفت: عربستان در حال رشد سریع است. شتاب زیاد و زیرساخت‌های فراوانی دارد. اینکه در کشورهای اسلامی پیشرفت اتفاق می‌افتد، خیلی خوب است؛ ولی از نظر نیروی انسانی ما ظرفیت خوبی داریم.
وی تاکید کرد: با این بودجه‌ها و امکانات، این اوج کار پژوهشگران ماست. ما باید برویم به سراغ نیازهای جامعه نیازمند و برای این کار امکانات بیشتری نیاز است.
رئیس مؤسسه استنادی پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) با تاکید بر اینکه باید سازوکاری ایجاد شود که تمرکز دانشگاه‌ها فقط روی مقالات نباشد، اظهار کرد: دانشگاه‌ها و محققان تا کنون وقت و انرژی زیادی گذاشته‌اند. باید شبکه‌ای برای جهت‌دهی پایان‌نامه‌ها و پروژه‌های تحقیقاتی در جهت رفع نیازهای واقعی کشور شکل گیرد.
وی خاطر نشان کرد: با وجود تحریم‌ها و مشکلات، ۳۲ تا ۳۵ درصد مقالات کشور با مشارکت بین‌المللی انجام شده است، ولی با کشورهای اسلامی مشارکت بالایی نداشتیم. ضعف در این بخش است و ۱۰ درصد همکاری با کشورهای اسلامی بوده است.
فاضل‌زاده با تاکید بر اینکه باید سهم پایان‌نامه‌ها و رساله‌های نیازمحور افزایش پیدا کند، گفت: در نظام ایده‌ها و نیازها تا کنون ۱۲ هزار نیاز و ایده ثبت شده است و اساتید می‌توانند از نیازهای ثبت شده برای انجام پژوهش‌ها استفاده کنند.
وی افزود: درگاه آشنایی با نخبگان و آینده‌سازان (دانا) نیز در راستای مرجعیت علمی و دیپلماسی راه‌اندازی شده است. این سامانه مشابه «ریسرچ گیت» است که در آن برای هر محققی یک صفحه ساخته می‌شود. تاکنون این سامانه با ۶ زبان راه‌اندازی شده و در آینده نظام ایده‌ها و نیازها به آن متصل خواهد شد.
رئیس مؤسسه استنادی پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) خاطر نشان کرد: در آینده عضویت در سامانه‌ها و سکوهای علم و فناوری برای پایه‌های تشویقی، گرنت‌ها الزامی خواهد شد.
