گروه زیست بوم فناوری و نوآوری تیکنا: لاله قلی پور- زنان به عنوان بازیگران هر جامعه در طول تاریخ؛ نقش‌های متعدد خانوادگی، اجتماعی، مذهبی، اقتصادی و فرهنگی را ایفا کرده‌اند اما در عرصه سیاسی و تجربه زیست سیاسی زن، نقش چندانی بر عهده نداشته‌اند. این در حالی است که در دوران مدرنیته با باز تعریف نقش‌ها و نیز افزایش سطح آگاهی و گسترش آموزش عالی، موضوعات جدی‌تر نظیر عدالت جنسیتی، زنان و توسعه، زنان و مدیریت و … در محافل و کنوانسیون‌های محلی و بین‌المللی به طور جدیتری رونق گرفته و با ارتقای توانمندی‌های زنان، نقش‌های سیاسی و خاصه سیاست‌گذاری‌های عمومی پررنگ تر شده‌اند زیرا عملا بدون نقش آفرینی زنان در عرصه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی توسعه همه جانبه در هر جامعه اتفاق نمی افتد و طبیعتا دیگر نمی‌توان زنان را در حاشیه مناسبات سیاسی – اجتماعی نگه داشت.
امروزه زنان می‌توانند در تصمیمات و سیاست‌گذاری‌های مهم از طریق کنش جمعی و مشارکت در جنبش‌های اجتماعی و انجمن‌های مدنی اثرگذار باشند. مشارکت این قشر در فرایندهای سیاست‌گذاری عمومی همچنین برای ایجاد جوامع قدرتمند و شکل دادن به سیاست‌گذاری‌ها که منعکس کننده بهتر نیازهای خانواده‌ها و اجتماعات آنها باشد، ضروری است. زنان در عرصه سیاست‌گذاری‌های عمومی نسبت به مردان بیشتر تمایل دارند موضوعاتی مانند آموزش، بهداشت، مراقبت از کودک، مرخصی والدین، دسترسی به اشتغال و حقوق بازنشستگی را که در تقویت سرمایه انسانی و بهبود سطح زندگی مهم است، در اولویت قرار دهند.
در کشورمان اگرچه بنابر آموزه‌های دینی و قانونی بر نقش مهم زنان در جامعه اسلامی تأکید شده است اما هنوز زنان در موقعیت‌های مهم و تصمیم ساز در حاشیه یا در رده های بسیار پایین قرار دارند.
برای شناخت دلایل و علل حضور ناچیز زنان در عرصه سیاست‌گذاری عمومی ضرورت مطالعه از دیدگاه خود زنان اهمیت بسیار بالایی دارد. زیرا می‌تواند به شناسایی و تحلیل عمیق‌تر و واقع بینانه‌تر موضوع منجر شود. از سوی دیگر، مطالعات این حوزه عمدتاً معطوف به تحقیقات کمی بوده و انجام پژوهش‌هایی جامع و عمیقی که موضوع را از نگاه تجارب زنان مطالعه کرده باشد یک خلاء پژوهشی بشمار می‌رود. شیوه تحقیق پدیدارشناسی می‌تواند این تجارب را که از آن به عنوان تجارب زیسته یاد می‌شود به شیوهای منسجم و علمی در اختیار همگان قرار دهد.
در این راستا مرکز مطالعات زنان و خانواده دانشگاه تهران، نشست چهارم از سلسله نشست‌های اندیشکده نشانی را با عنوان «تحولات آگاهی و فعالیتهای زنان در جامعه کشور ژاپن» را با حضور خانم دکتر «ماریکو باندو» رییس دانشگاه زنان شوا کشور ژاپن، آقای «آیکاوا کازو توشی» سفیر ژاپن در تهران، همراهان بخش علمی_فرهنگی کشور ژاپن در ایران و جمعی از بانوان ایرانی علاقه مند برای آگاهی از تحولات و تجارب زیسته زنان و بانوان ژاپنی در راستای نقش آفرینی زنان ایران در عرصه سیاست‌گذاری را روز چهارشنبه ۲۴ خردادماه ۱۴۰۲ برگزار کرد.
**مشاور مرکز مطالعات زنان و خانواده دانشگاه تهران : به دنبال ارزیابی تجربیات زیسته زنان در دیگر کشورها و تعدیل آن با سیاست‌های ایران هستیم
امیر عسگری، مشاور مرکز مطالعات زنان و خانواده دانشگاه تهران در رابطه با ضرورت برگزاری این نشست به خبرنگار تیکنا می گوید: «نشست امروز یک نشست علمی با هدف توسعه تجربیات و فعالیت های متناسب با حوزه زنان در عرصه های بین المللی خصوصا تجربیات ژاپن در ایران بود که برگزار شد. خانم دکتر باندو، به عنوان رییس دانشگاه شوای ژاپن که یک دانشگاه تک جنسیتی است به همراه سفیر این کشور در تهران در دانشگاه تهران، مهمان مان بودند. »
مشاور مرکز مطالعات زنان و خانواده دانشگاه تهران در رابطه با اینکه چه مباحثی در این نشست مطرح شد، خاطر نشان می کند: « در ابتدای مباحث به تشریح تجربیات در حوزه فعالیت اجتماعی زنان پرداخته شد. اینکه انجام چه تغییراتی در ابعاد مختلف اجتماعی می تواند به توسعه فعالیتهای زنان منجر شود، بخش بعدی مباحث بود و در انتها نیز با توجه به طرح سوالاتی که از رییس دانشگاه شوای ژاپن شد، وی با توجه به تجربیات سالیان سال به ارائه توضیحاتی در رابطه با تجربه کشور ژاپن و تجربه زیسته خود، پرداخت و با شرکت کنندگان به اشتراک گذاشت.»
وی در رابطه با خروجی و نتیجه این نشست که نگاه به زیست سیاسی زن دارد، می گوید: «یکی از بزرگترین دستاوردهای نشست زنان این بود که چطور بتوانیم تجربه زیسته کشورهای مختلف در حوزه زنان را ارزیابی کنیم. سیاست های خود را طبق آن چطور متعادل و بهینه نماییم. این تجربه زیسته را یاد بگیریم. و چگونه تجربیات خودمان را در این زمینه در ادامه منتقل کنیم. انتظارمان این است که نشست هایی از این دست تداوم یابد. حتی با کشورهای نزدیک و همسایه با وجود تضاد گفتمانی نیز می توانیم این تجربیات را تبادل و به اشتراک بگذاریم زیرا نهاد خانواده یک نهاد بین المللی است و ما به دنبال توسعه نهاد خانواده هستیم.
عسگری ادامه داد: در این راستا باید نگرشی که مبنای اسلامی دارد را توسعه دهیم و این نیازمند آن است که با تعداد بسیاری از کشورها قابلیت مذاکره داشته باشیم. نظرات و تجربیات را بشنویم و نظرات و تجربیات خود را بگوییم.» نشست زنان این بود که چطور بتوانیم تجربه زیسته کشورهای مختلف در حوزه زنان را ارزیابی کنیم. سیاست های خود را طبق آن چطور متعادل و بهینه نماییم. این تجربه زیسته را یاد بگیریم و اینکه چگونه تجربیات خودمان را در این زمینه در ادامه منتقل کنیم.
وی افزود: انتظارمان این است که نشست هایی از این دست تداوم یابد. حتی با کشورهای نزدیک و همسایه با وجود تضاد گفتمانی نیز می توانیم این تجربیات را تبادل و به اشتراک بگذاریم زیرا نهاد خانواده یک نهاد بین المللی است و ما به دنبال توسعه نهاد خانواده هستیم. در این راستا باید نگرشی که مبنای اسلامی دارد را توسعه دهیم و این نیازمند آن است که با تعداد بسیاری از کشورها قابلیت مذاکره داشته باشیم. نظرات و تجربیات را بشنویم و نظرات و تجربیات خود را بگوییم.»
** رییس دانشگاه زنان شوا کشور ژاپن: در همه زمینه ها و نه فقط درحوزه تجربه زیست سیاسی زن، به دنبال افزایش همکاری بین ایران و ژاپن هستیم
«ماریکو باندو» رییس دانشگاه زنان شوا کشور ژاپن، با تاکید بر اینکه از حضور در این نشست و مشاهده سطح دانش و آگاهی زنان ایرانی به وجد آمده است، در گفت‌وگو با خبرنگار تیکنا می گوید: « یافتن اشتراکات به افزایش مبادلات علمی بین دو کشور می انجامد. متخصصان ژاپنی در زمینه های مختلف فعال هستند و نه فقط در زمینه زنان و تجربه زیست سیاسی زن بلکه در تمام زمینه ها به دنبال افزایش همکاری بین دو کشور هستیم.»
**سفیر ژاپن در تهران: از همکاری مشترک در حوزه‌های فناوری با ایران استقبال می کنیم
«آیکاوا کازو توشی» سفیر ژاپن در تهران نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تیکنا می‌گوید:«دیپلماسی علمی برای ژاپن یک اولویت اصلی است به همین دلیل وزارت خارجه ژاپن بر این موضوع تمرکز کرده است. در رابطه با افزایش ارتباطات با ایران به دلیل بروز کرونا این ارتباطات با تعویق همراه بوده است. با توجه به اینکه اهمیت تکنولوژی در هر کشور تفاوت دارد و به همین تاکنون در این رابطه که در چه حوزه‌هایی بتوانیم با ایران همکاری مشترک انجام دهیم به نتیجه نرسیده ایم. اما اگر تقاضای دو کشور در یک راستا باشد تلاش خواهم کرد تا روابط خوب در این زمینه بین دو کشور حکمفرما باشد.»
عسگری، مشاور مرکز مطالعات زنان و خانواده دانشگاه تهران نیز اذعان می‌کند: «تبادلات علمی و فرهنگی کمک می کند که انباشت دانشی برای طرفین ایجاد شود و یک محتوای خوبی برای حوزه‌های مختلف سیاستی در کشورمان و حتی در حوزه بین المللی ایجاد شود.»
گفتنی است، زنان در جامعه ایران به دلیل ضعف جامعه پذیری سیاسی، در حاشیه نظام سیاسی قرار داشته اند. اما باید با انتقال تجربه زیست سیاسی زن از دیگر کشورها و تطابق آن با فرهنگ ایرانی و مبانی اسلامی آنرا بهینه سازی کرد تا چالش‌ها و سردرگمی‌هایی در حوزه زنان پابرجا نماند.
